Tuinbeleven
Door Jan Willem Zwart
Bij een wandeling voel ik in mijn jaszak een kastanje zitten. Ik haal deze tevoorschijn en kijk er nog eens naar. De glas die de kastanje had toen ik deze in september vond is helemaal weg. Het lijkt er zelfs op dat de kastanje is ingedroogd. Ik gooi de kastanje een paar keer omhoog en gooi hem dan met een ferme worp in het bosplantsoen. Misschien hoop ik stiekem wel dat er later een grote kastanjeboom groeit die ook weer vruchten, kastanjes zal voortbrengen die mensen meenemen en weer verder verspreiden.
Stratificeren van vruchten en zaden
Het zijn niet alleen mensen die vruchten, zoals kastanjes meenemen naar een andere plek. Soms ook juist dieren zoals zwijnen, vogels of eekhoorns. De meeste vruchten en zaden houden er wel van dat ze onder extremen worden gehouden. Sterker nog, heel veel vruchten en zaden hebben juist die extremen van het klimaat nodig om in het vroege voorjaar te ontkiemen.
Boomkwekers spelen hier soms mee om de vruchten en zaden eerder te laten ontkiemen. Zij brengen grote hoeveelheden vruchten en zaden onder in een vriescel en noemen dit het stratificeren van de vruchten en zaden.
Een groeispurt
Na een bepaalde periode kunnen de kwekers de zaden voorzaaien om zo in het voorjaar een eerste spurt van de nieuwe bomen en struiken te kunnen maken. Soms worden vruchten en zaden ook geopend om zo diezelfde spurt te kunnen maken. Dit heet geen klimatologische stratificatie, maar mechanische stratificatie. Op deze manier worden er in Nederland nog steeds heel veel bomen en struiken gekweekt, maar ook via meer generatieve vermeerderingswijzen worden er volop stekken en enten gemaakt. Arbeidsintensieve werkzaamheden die om vakmanschap vragen bij de uitvoering.
Planten stekken
November is bij uitstek een goed moment om met dit soort voorjaarsgerelateerde werkzaamheden bezig te zijn. Zo kunnen er op eenvoudige wijze winterstekken gemaakt worden van bomen en struiken. Meestal worden die in bundeltjes geknipt in lengtes van zo’n 25cm om zo in het voorjaar na een eerste worteling direct te kunnen planten.
Professionele kwekers stekken altijd direct in de grond en niet zoals veel mensen thuis doen eerst in water. In water maakt de plant eerst waterwortels en moet bij het overplanten opnieuw grondwortels maken. Dit duurt veel langer en kost de plant ook veel meer energie om zo opnieuw te kunnen beginnen. Dit geldt voor zowel binnen- als buitenplanten. Stekken kan prima op de vensterbank thuis of in een koude kas. Het is prachtig om zelf bijzondere planten op te kweken.