Iedere maand deelt Jan Willem Zwart zijn persoonlijke tuinbeleving. In de maand januari gaat het over schuivende knoppen. Het moment waarop de eerste groene delen weer aan de bomen en struiken komen.
Knoppen die schuiven is een interessant fenomeen
Eind januari en februari beginnen de knoppen te schuiven. Dat leerden wij op de tuinbouwschool: schuivende knoppen. Knoppen die schuiven is een interessant fenomeen en voor iedereen zichtbaar. De eerste groene delen komen weer aan bomen en struiken en je ziet de knoppen dikker worden. Langzaam schuiven ze over de takken. Veel verpakte knoppen zijn prachtig te bestuderen.
Een voorjaarscadeau verpakt in de knop
Snijd bijvoorbeeld eens een knop van een Rododendron open. Het zijn verpakte bloemen. De meeldraden en stampers zijn te vinden en zelfs de kleur is al te zien. Het zit allemaal nog verpakt in de knop. Een echt voorjaarscadeau. Voor veel bomen en struiken is het slechts een kwestie van tijd om weer open te gaan. Temperatuur is hierbij bepalend. Hebben we een zachte winter, dan zullen de knoppen eerder beginnen te schuiven. Is het nog koud, dan maakt de plant zelf suikers aan die als een soort van antivries fungeren en de knoppen beschermen.
Los van bomen en struiken zijn de bollen en knollen ook goed zichtbaar in deze tijd van het jaar. De bollen en knollen schuiven als het ware uit de grond. De eerste sneeuwklokjes bloeien al en ook primula’s en winterakonieten komen de koude grond uit. Later deze winter en in het voorjaar, gevolgd door narcissen en tulpen.
Nectar de eerste levensbehoefte voor insecten
Voor vroege bijen en insecten is er bij tulpen en narcissen weinig te halen. De bijen moeten het eerder hebben van wilgenkatjes. Wilgenkatjes zijn erg belangrijk voor insecten omdat ze heel veel nectar produceren. Na een lange winter ergens in een holle boom of in struiken verscholen te hebben gezeten is nectar de eerste levensbehoefte voor insecten.
Het Friese landschap heeft meerdere plekken waar veel wilgen staan. Meestal in de buurt van water. Kenmerkend voor het landschap. Fantastisch te zien dat deze bomen onderhouden worden en goed worden verzorgd.
Jammer dat ze soms allemaal tegelijkertijd geknot worden en niet bijvoorbeeld om en om. Een groot deel van het landschap heeft dan plotseling geen “overlevingsnectar” meer. Helaas, want er zijn vele vroege insecten die dit dan moeten missen. Daarom zet ik bij het snoeien mijn tuinbouwschoolkennis altijd een beetje aan de kant en zorg ik ervoor dat niet alles kaal gesnoeid is en er het hele jaar door bloei in de tuin is.