Planten met een verhaal: Bernagie (Borago officinalis)
In onze geneeskruidentuin staan diverse legendeplanten, het zijn planten met een ‘verhaal’. We stellen er graag enkele aan je voor. Vandaag de vierde in de serie, de Bernagie (Borago officinalis).
Favoriet bij bijen en hommels
De Borago officinalis, bij ons bekend als Bernagie of Komkommerkruid, is een eenjarige plant met prachtige blauwe bloemen en behaarde stengels, die tot ongeveer een meter hoog wordt. De plant zaait zichzelf makkelijk uit en uit het zaad van de eerste bloei kan de plant in hetzelfde jaar opnieuw opkomen. Bijen en hommels zijn dol op de blauwe bloemen en in grote getalen aanwezig.
Symbool voor dapperheid en opgewektheid
Lodewijk de XIV was zo onder de indruk van de kleur van de bloemen, dat hij beval om het kruid op grote schaal in de tuinen van Versailles te planten. Ook in de dichtkunst wordt borage vaak genoemd, niet alleen vanwege de prachtige blauwe kleur, vaak metaforisch gebruikt om de kleur van de lucht aan te duiden, maar ook als symbool voor abruptheid.
Borage heeft gedurende de eeuwen symbool gestaan voor dapperheid en opgewektheid. Het werd in oude magische rituelen gebruikt om moed te geven. Men geloofde dat de plant demonenwerende en beschermende krachten had.
Volgens de Engelse kruidenarts Gerard zou het kruid de geest opbeuren. Ook de Grieken en Romeinen drenkten de bloemen in wijn om de mensen op te beuren. Dioscorides en Plinius waren er rotsvast van overtuigd dat de bloemen een kalmerende werking hadden en schreven daarom veelvuldig siroop van de bloemen voor als medicijn tegen zwaarmoedigheid.
Bij toernooien in het Middeleeuwse Engeland kregen de deelnemers Bernagie-aftreksels te drinken. Kruisridders kregen bij het afscheid een drank waaraan Boragobloemen waren toegevoegd om hen moed te geven voor de komende gevaarlijke tochten.
Het patroon van de stervormige bloempjes werd veel als motief gebruikt in borduurwerk, voornamelijk op de sjerpen van de deelnemers aan Middeleeuwse steektoernooien.
Vuurwerk!
De olie van borago wordt vooral gebruikt voor de rijpere huid. Het blad kan, zoals in vroegere tijden, aan dranken of water worden toegevoegd voor een milde komkommersmaak, maar ook aan salades. Ook de bloemen zijn eetbaar, maar kunnen ook als versiering gebruikt worden bij koude gerechten.
Tot slot nog een leuk weetje: als je de gehele plant verbrand ontstaat er een vuurwerk van kleine explosies.