Tuinbeleven
Door Jan Willem Zwart
In de zomermaanden kleuren de bermen en natuurgebieden meer en meer geel. Jacobskruiskruid, Wederik, Boerenwormenkruid, st. Janskruid, Theunisbloemen, allemaal gele bloemen. Het lijkt alsof er ieder jaar meer geel bijkomt.
Steeds meer geel…
Steeds meer geel? Ja, dat klopt. Sinds eind jaren 90 van de vorige eeuw is er nu al vijf keer zoveel geel in de natuur als daarvoor zo blijkt uit onderzoek. Het lijkt er ook op dat Jacobskruiskruid het erg goed doet in Nederland. Het zijn met name de zaden die zich gemakkelijk verspreiden en terecht komen in verse omgewoelde grond. De toename van Jakobskruiskruid in Nederland en omliggende landen heeft waarschijnlijk te maken met een toename van het aantal geschikte groeiplaatsen door grootschalige aanleg van infrastructuur, bebouwing en het teruggeven van landbouwgrond aan de natuur.
Daarnaast is Jakobskruiskruid in het verleden ingezaaid in wegbermen, maar dit gebeurt al lang niet meer. Het is een echte pioniersplant die moeilijk te bestrijden is. Er wordt weer volop gesproken over Jacobskruiskruid en hoe giftig dit voor dieren is. Soms lijkt het er zelfs op dat alle gele bloemen in het veld geruimd moeten worden. Er is een soort van hetze geformeerd rondom deze plant. Dat is jammer omdat deze inheemse plant, los van dat deze giftige stoffen bevat, ook voor heel veel biodiversiteit zorgt.
Waardplant voor insecten
Zo is het Jacobskruiskruid een waardplant voor tal van insecten die er nectar halen maar ook die zich tegoed doen aan de bladeren. De zwart-roze gestreepte rupsen van de zwart/rode St. Jacobsvlinder zijn erg bijzonder om te zien. Het lijkt erop dat de rups er alles aan doet om zo onaantrekkelijk mogelijk te zijn voor vogels. De strepen zouden kunnen wijzen op ernstige giftigheid van de rupsen. Vogels mijden de rupsen. Je ziet dus in de zomerperiode vaak veel rupsen op een afgeknaagde stronk van het Jacobskruiskruid zitten. Enkele weken later, meestal ergens in augustus zie je de opvallende diepzwart-rode st. Jacobsvlinder. Dit is een bijzondere vlinder omdat het een nachtvlinder is die overdag vliegt.
Giftig kruid
Soms zie je een weiland vol Jacobskruiskruid staan en tocht loopt er vee in het weiland. Je zou je af kunnen vragen of de dieren resistent zijn tegen de planten. Niets is minder waar. De plant is erg giftig en bitter van smaak en wordt door alle grazende dieren daarom juist gemeden. Echter, als Jacobskruiskruid meegemaaid wordt en het in het hooi terechtkomt dan verliest het de bittere smaak maar niet de giftige werking. Het gif stapelt zich op in de lever en zal de dood voor de dieren tot gevolg hebben.