De appel van de aarde
‘La manzana de la tierra’ zo werd de groente genoemd door de Zuid-Amerikaanse Inca’s waar we het vandaag over gaan hebben, de Smallanthus sonchifolius oftewel de Yacón.
Yacón ook wel Appelwortel geheten, heeft zijn oorsprong in het Andesgebergte, met Peru als centrum. De groente groeit daar op een hoogte van 900 – 3000 meter. Het is bekend dat Yacón ruim voor de Incatijd (vóór 1200 na Chr.) werd geteeld. Uit latere verslagen van Spaanse overheersers blijkt dat Yacón door de Inca’s werd gebruikt als dorstlesser. De inheemse bevolking dronk liever geen water, voor hen was water de ‘tweelingzus’ van de aarde en dus heilig. Daarom dronken zij het sap van de Yacón. De plant is niet door de Spanjaarden naar Europa gebracht, zoals de aardappel, maïs, tomaat en de pompoen. Pas in de 19e eeuw, de periode van ontdekkingsreizigers en natuurwetenschappers als Von Humboldt en Darwin, kwam de Yacón voor de liefhebber naar Europa.
De Yacón is een meerjarige plant, maar niet winterhard. Houdt van een plekje in de zon, maar verdraagt ook lichte schaduw. Wordt zo’n 1.25 tot 2 meter hoog, heeft groot groen blad en kan in hete zomers tot bloei komen. De Yacón bloeit dan met oranjegele bloemen.
Tijdens het groeiseizoen heeft de plant warmte en veel vocht nodig. De groente behoort tot de onderfamilie van de Asteracea waartoe ook de Aardpeer en de Zonnebloem gerekend worden. De plant vormt ondergronds langwerpige eetbare knollen, beige van kleur. Naast deze knollen zitten bovenin, aan de basis van de bladstengel, kleine paarsbruine ’knolletjes’. Dit zijn zogenaamde broedknollen die gebruikt kunnen worden voor vermeerdering van de plant. Wanneer het blad afsterft, laat in de herfst wanneer het kouder wordt, kan de plant gerooid en de knollen geoogst worden. Eén plant levert zo’n 5 -10 kg aan knollen. Ze hebben een hoog vochtgehalte, zo’n 85 – 90%. Afhankelijk van de zomer heeft de knol veel zoetstof en de smaak varieert van appel, peer tot die van een watermeloen. Ze kunnen enkele maanden bewaard worden op een koele donkere plek. Hoe langer ze liggen hoe zoeter ze worden.
CULINAIR: Yacón wordt tegenwoordig als ‘superfood’ beschouwd en heeft meerdere mogelijkheden in de keuken. De knollen kunnen geschild en in blokjes gesneden, rauw in een salade. Of in kleine plakjes gefrituurd, geroerbakt of gekookt worden zonder dat ze uit elkaar vallen. Het jonge blad kan als spinazie worden gegeten. De knollen bevatten calcium, kalium, ijzer, vitamine C en zitten boordevol antioxidanten. Omdat ze voor 90% uit vocht bestaan, bevatten ze weinig calorieën. Naast verschillende mineralen bevat de knol ook inuline, een suikerstof die positief op de spijsvertering werkt en weinig tot geen effect heeft op de bloedsuikerspiegel en daardoor ook geschikt is voor diabetici én voor mensen die af willen vallen.
VERMEERDERING: Tijdens het groeiseizoen kunnen stekken worden gesneden en die als plant laten overwinteren óf de paarsbruine broedknolletjes met stengeldeel oppotten en vorstvrij bewaren tot het volgende seizoen.
Deze Andesknol, met een frisse bite, geeft met zijn grootte een bijna tropisch tintje aan uw (moes) tuin en is verkrijgbaar op de ‘groenteafdeling’ van onze Verkooptuin.
RECEPT MET YACÓN: YACÓN CARPACCIO
Ingrediënten voor 4 personen:
2 knolletjes Yacón
Zakje rucola (75 gram)
Pijnboompitjes
Stukje Grana padano kaas
Balsamico siroop
Peper, zout en olijfolie
Bereidingswijze :
-Rooster de pijnboompitjes mooi bruin in olijfolie
-Schil de Yacón en snij in flinterdunne plakjes met een dunschiller en leg direct in citroenwater om verkleuring tegen te gaan
-Verdeel de Yacón plakjes (even water afschudden) mooi over het bord
-Leg een beetje rucola op het bord
-Voeg de pijnboompitjes toe
-Rasp de grana padano kaas er overheen
-Voeg wat olijfolie toe
-Voeg de balsamicosiroop toe